Likoed Nederland

Recent verscheen het boek van historica Els van Diggele: ‘We haten elkaar meer dan de Joden. Tweedracht in de Palestijnse maatschappij’. Het boek bestaat voor ongeveer de helft uit geschiedschrijving, de andere helft is de weergave van interviews die de auteur met 200 Palestijnen heeft gehouden. Het boek laat zien:

• hoe het conflict in de jaren twintig van de vorige eeuw begon met de Jodenhatende nazi-collaborateur Al-Hoesseini;
• hoe hij de macht greep door veel gematigde Palestijnen – die vreedzaam met de Joden wilden samenleven – te laten vermoorden. Zijn terreurbendes vermoordden zelfs veel meer gematigde Palestijnen dan Joden;
• hoe sindsdien extremisten de leiding hebben van de Palestijnen en gematigden het zwijgen wordt opgelegd;
• dat de Palestijnen door hun stam/clancultuur en hun schaamtecultuur verlangen naar sterke leiders en diep verstrikt zitten in onderlinge twisten (te vergelijken met de situatie in andere Arabische landen).
• dat het opbouwen van een economie, een vrije samenleving, democratie en een zelfstandig functionerende maatschappij niet van de grond kan komen. De enige Palestijn op een hoge positie die het serieus probeerde (voormalig premier Salam Fayyad) werd geminacht, gedwarsboomd en uiteindelijk afgezet. Ter illustratie uitspraak uit een van de interviews in het boek:
  “Er is een omgeving die zich tegen modernisering verzet: een omgeving van onderlinge strijd, onjuiste berichten, afpersing en corruptie. We moeten hervormen, de vele overtollige ambtenaren naar huis sturen. Maar niemand is bereid tot hervormingen. Over ontwapenen valt al helemaal niet te praten.” Ali Sjati, burgemeester van Jenin.

In een presentatie van het boek op 30 november jl. had Els van Diggele nog een paar pittige conclusies voor haar gehoor:

• Het geloof in het slachtofferschap van de Palestijnen en de obsessie met Israël ontneemt velen in het Westen het zicht op de werkelijkheid.
• De miljarden aan hulpgeld uit het Westen werken averechts: die houden de corruptie en de Palestijnse broederstrijd in stand.
• De gewone Palestijn is daarvan het slachtoffer.

Toen iemand uit het publiek vroeg of de Palestijnse problemen toch niet door ‘de bezetting’ veroorzaakt worden, reageerde Els van Diggele met: “Toen de Palestijnen autonomie kregen in de jaren negentig heeft niemand de Palestijnen tegengehouden om een vrije, democratische rechtsstaat op te bouwen – zeker Israël niet. Het waren uitsluitend de Palestijnen zelf die dit verhinderden.”

Het uitsluitend Palestijnse perspectief in het boek heeft wel nadelen. Het ook zeer grote Israëlische lijden door deze Palestijnse cultuur blijft zo buiten beeld: de oorlogen, het geweld, de terreur en de daardoor benodigde veiligheidsmaatregelen en de angst die dat veroorzaakt.

Dit exclusief Palestijnse perspectief heeft vermoedelijk wel tot gevolg gehad dat het boek behoorlijk veel aandacht kreeg en zelfs positief. Het hoofd van de brievenrubriek van de NRC vertelde op de boekpresentatie zelfs dat de NRC hun recensie van het boek een prominente plaats had gegeven omdat het een compleet ander beeld geeft van de Palestijnen.

Met dank aan Mijndert van den Berg en Chris Way.

Dit artikel is afkomstig uit het maandblad Hadderech van februari 2018