In het onderstaande fragment is Duijtsch aangekomen in de stad N., acht dagreizen verwijderd van Leipzig. Daar maakt hij kennis met rabbijn N.N.

Joop Akker

Salomon Duijtsch wordt in 1734 geboren in Temesvar in Hongarije, het huidige Timisoara in Roemenië. Na een zevenjarige opleiding aan de Joodse Academie in Praag wordt hij op zijn twintigste rabbijn.

Het onderstaande is het verslag van een onbekende schrijver over een ontmoeting met de Joodse Gottlieb Ornstein (1867-1918), geboren in Roemenië en in Amsterdam in 1893 tot geloof in Jezus als de Messias gekomen.

Rev. Sam Stern

Jesaja 53 is een Bijbelgedeelte dat de levens van veel Joden ingrijpend veranderd heeft, zo ook dat van de rabbijn Sam Stern (ca. 1915 - ca. 1982).

Zowel Barend als Anny stamden uit joodse families in Amsterdam. De vader van Barend was diamantslijper en Anny’s ouders hadden een winkel in ijzerwaren in de Cornelis Schuytstraat. Ze trouwden dan ook in de Amsterdamse Hoofdsynagoge op 18 september 1929. Barend is dan nog kellner, maar hij haalde zijn papieren als fysiotherapeut en werkte later ook als zodanig. Met duidelijk een vooruitziende blik hebben Barend en Anny in mei 1940 nog geprobeerd via IJmuiden naar Engeland uit te wijken, maar helaas mislukte die poging. Wel konden ze uiteindelijk onderduiken in Dwingeloo, waar ze o.a in huis kwamen bij de gereformeerde familie K. Mulder.

redactie

Aaron J. Kligerman, in Rusland geboren, werkte van 1922 tot 1952 als zendeling onder de Joden in diverse Amerikaanse steden. Van 1921-1949 was hij bovendien voorganger van Emmanuel Messianic Jewish Congregation in Baltimore. Ná hem zou deze Messiaanse gemeente geleid worden door o.a. de Nederlandse predikant Ernest Cassuto. Vanaf 1981 is rabbi Dr. Barry Rubin er de voorganger.

Roger van Oordt

Ik denk dat ik Lance Lambert rond 1981 voor het eerst heb ontmoet. Hij had een huis gekocht in Yemin Moshe in Jeruzalem. Omdat dat huis nog geheel gerenoveerd moest worden, overnachtte hij in het huis-kantoor van mijn ouders, Karel en Annie van Oordt, in dezelfde wijk. Hij werd goed verzorgd door de medewerkers Corrie de Jong, Maryse van der Woude en mijn zusje Barbara.

Diny Beijersbergen-Groot

David en zijn tweelingzus Elisabeth werden op 20 september 1937 in Den Haag geboren. Zijn vader Jacob Beijersbergen was groenteman en zijn moeder Roosje van Gelder boekbindster. Later werden nog twee dochters geboren: Margaretha (1939) en Anna (1941).

Jules Frank

Jules Frank (1880-1943) was slager, voorzitter van het Joods Begrafeniswezen, lid van de Oranjevereniging en gelegenheidsdichter. Van 16 augustus 1942 tot 14 april 1943 hield de Amersfoorter een dagboek bij. Hieronder enkele fragmenten:

redactie

Het nieuws over Joseph Rabinovich en zijn gemeente trok wereldwijd de aandacht. Voor het eerst sinds het Nieuwe Testament was hier, in het sjtetl van Kischinev, binnen de Joodse gemeenschap, een groep Joodse discipelen van Jezus die de besnijdenis bleven beoefenen, de sjabbat hielden, de Joodse feesten vierden, de kasjroet hielden, Joodse bruiloften en bar mitswa’s vierden. Iets dat al duizenden jaren niet openlijk was gepraktiseerd.

Dr. Richard Harvey

Op woensdag 24 februari, om klokslag 17.00 uur, startte het vierde webinar van Yachad BeYeshua. Amanda Achtmann uit Canada vertelde over haar faith journey, en haar Joodse en katholieke identiteit. Maar eerst kreeg Richard Harvey het woord over Joseph Rabinovich: Rabinovich was een verbazingwekkende figuur. Maar ik wil beginnen met wat achtergrondinformatie, voordat ik me richt op drie sleutelmomenten in zijn leven, die zijn grote invloed verduidelijken.

Rabinovich wordt geboren in 1837 en groeit op in Resina in Bessarabië, Rusland. Zijn moeder sterft in zijn vroege jeugd en hij wordt opgevoed door zijn chassidische grootvader. Hij is een soort wonderkind. Op zesjarige leeftijd reciteert hij al het Hooglied van Salomo in het Hebreeuws en uit het hoofd; en op zevenjarige leeftijd het Misjna-traktaat Soekot.

Jan Pieter van der Giessen

Charles Lee Feinberg (1909-1995) werd als Bezalel ‘Charles’ Feinberg geboren in Pittsburgh (Pennsylvania) en groeide er op in de orthodox-joodse gemeenschap. Hij studeerde af aan het Hebreeuwse Instituut van Pittsburgh (1927) en aan de Universiteit van Pittsburgh (1929), ter voorbereiding op het rabbinaat.

In deze periode overtuigde een buurvrouw, Carmen McKnight, die voor hem had gebeden sinds hij twaalf was, hem ervan om eens met de Joods-christelijke zendeling John Solomon van de American Board of Mission to the Jews, nu Chosen People Ministries, te praten. Feinberg vond de argumenten van de zendeling overtuigend, en merkte dat hij bad: “O God, als Jezus de Messias is, als hij het offer voor de zonde is, als hij mijn verlosser is, zoals deze missionaris heeft aangegeven, als u mij deze overtuiging wilt geven, zal ik nu in hem geloven.” Hij kreeg deze bevestiging en nam Jezus als zijn verlosser aan in oktober 1930.

Joseph Shulam

Na de Balkanoorlog van 1912 immigreerden duizenden Joden in Bulgarije. De gemeenschap groeide en er waren meer rabbi’s nodig. In 1918 deed men vanuit Sofia aan Thessaloniki een oproep om rabbi’s te sturen. Het hoofd van de jesjiva in Thessaloniki zond zijn 35-jarige zoon Daniel Zion (1883) om de gemeenschap in Sofia te dienen. Daniel gehoorzaamde zijn vader en werd later verkozen tot opperrabbijn van Bulgarije.

Alfred Edersheim

Van de tot het Christendom overgegane Joden uit de 19e eeuw is er geen die zoveel gepubliceerd heeft als Dr. Alfred Edersheim. En niet alleen heeft hij veel boeken geschreven, ook inhoudelijk zijn de werken zeer diepgaand en eigenlijk onmisbaar voor een predikant in de voorbereiding van zijn preek. Alfred Edersheim weet zijn enorme kennis van de Joodse geschriften te koppelen aan het Evangelie.  Zijn werk maakt duidelijk, hoe de boeken van het Oude Testament van Jezus getuigen en onder welke omstandigheden Jezus Zijn werk op aarde verrichtte.

Joop Akker

Op 19 december 1905 ziet Wil als Wilhelmina de Kadt het levenslicht. Vader Roedolf en moeder Eva, eveneens geboren De Kadt, hebben 13 jaar eerder Oss verruild voor Rotterdam, waar vader bij de boterfabriek van Van den Bergh opklimt tot directeur. Bij de geboorteaangifte is Joseph Valk, die karnmeester is, als getuige aanwezig. De 11 jaar oudere broer Siegfried en Rosa en Marie hebben er een zusje bij.

Siegfried B. Stranders

Het is volgende maand precies 90 jaar geleden dat Philipp Trostianetzky samen met dr. Jan Zalmann en enkele anderen in 1928 de Nederlandse Vereniging van Joden Christenen, de voorloper van Hadderech, oprichtten. De meesten van ons zullen weinig meer over hem weten dan zijn naam. Op ons verzoek schreef Siegfried Stranders daarom de onderstaande biografie (red.).

Van Trostianetz naar Rotterdam

Philipp Trostianetzky werd in de plaats Trostianetz in de buurt van Charkov (Oekraïne) op 3 april 1890 uit vrome Joodse ouders geboren. Al op 18-jarige leeftijd was hij een vurig Zionist. Een tot Jesjoea heimelijke bekeerde vriend wist Trostianetzky...

Hoe kunnen we iemand die zijn hele leven toegewijd had aan het spreken over God meer recht doen dan te laten zien hoe deze gesprekken verliepen?

Marjorie Eberlé-Gotlib:

“Verschillende mensen attendeerden mij onafhankelijk van elkaar op een meneer Trostianetzky. Ik besloot hem op te zoeken. Hij woonde op de Gordelweg, net als ik. God maakt het altijd erg gemakkelijk als je dit soort dingen moet doen.Bovenaan een heel hoge trap stond een heel klein mannetje. Ik had een ster op en hij had een ster op. Ik zei: “Dag meneer, ik ben mevrouw Eberlé en ik wil u vragen of u me over Jezus wilt vertellen.” Hij heeft me later verteld dat hij niet wist wat hij moest doen op dat moment. Hij heeft gebeden in zijn hart en me toch boven laten komen.

In het zomernummer van Hadderech, veel aandacht voor ds. Johannes Rottenberg. We kozen voor hem omdat hij een van de drie personen is van wie de studiegroep Messiasbelijdende Joden in Ede dit jaar nagaat wat zij ons ook vandaag nog te zeggen hebben. Dat is in het geval van ds. Rottenberg veel.
In 1941 werd hij na een anti-Duitse preek opgepakt door de Duitsers. Vanwege zijn niet-Joodse vrouw had hij de dans kunnen ontspringen maar hij had ervoor gekozen om te spreken. Zijn vermoedelijke motief vinden we in zijn uitspraak:  “Er komt een tijd dat je moet spreken, wil je je ziel redden.” Rottenberg overleed in 1942 in de kwikzilvermijnen van concentratiekamp Mauthausen, 53 jaar oud. “Opgeroepen tot de volmaakte verheerlijking van zijn Messias en Zaligmaker”, schreef de familie in het overlijdensbericht.

G.J. Ornstein

Spreken om je ziel te redden

Drs. Pieter Hoekstra

Israël Paulus Tabaksblatt, zoon van Jitschak Jehuda Tabaksblat en Freida Starowjestsjik, wordt op 9 januari 1902 geboren als de zevende van in het totaal elf kinderen. Het gezin Tabaksblat, woonde in die tijd in het plaatsje Kock of Kotsk, gelegen in het toenmalige Russische deel van Polen. Hoewel de godsdienstige omgeving aldaar in die tijd sterk Chassidisch gericht was, is het gezin Tabaksblatt traditioneel-orthodox en nationaal-religieus ingesteld. In die geest heeft ook de opvoeding van Israël plaatsgevonden.

In Polen

Kort na de geboorte van Israël verhuist de familie naar Lodz, waar Jitschak Tabaksblatt filiaalhouder wordt van een firma in bouwmaterialen.

Ds. W. Silfhout

Jeugd in Boedapest

Adolph Saphir werd geboren in Boedapest (Hongarije), in een Joods gezin. Zijn bekering en die van het gezin waartoe hij behoorde, was, menselijkerwijs gesproken, vrucht van het werk van de Church of Scotland’s Mission to the Jews in Boedapest. Vooral de prediking van de beroemde John Duncan die vanuit Schotland gezonden werd naar Hongarije, heeft de Heere daartoe willen gebruiken.
Onder de zendelingen die door de Church of Scotland naar Boedapest werd gezonden was ook de bekende Carl Schwartz. Deze zou later met steun uit Schotland een Joodse zendingsgemeente in Amsterdam leiden.